PL EN
Wydawnictwo
AWSGE
Akademia Nauk Stosowanych
WSGE
im. Alcide De Gasperi
ROZDZIAŁ KSIĄŻKI (67-88)
Zawodowe determinanty wypalenia nauczycieli w różnym wieku
 
Więcej
Ukryj
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Zgodnie ze stanowiskiem Christiny Maslach i Michaela P. Leitera przyczyny wypalenia stanowią złożony kontekst zawodowy. Celem artykułu jest poznanie zawodowych uwarunkowań wypalenia zawodowego nauczycieli, których podzielono na grupy wiekowe na podstawie koncepcji Michaela Mary i Henny Nordholta. Uzyskane wyniki potwierdzają, że problem wypalenia może dotyczyć zarówno młodych, jak i starszych wiekiem nauczycieli. Pokazują, że wymiary wypalenia zawodowego nauczycieli mogą mieć różne zawodowe uwarunkowania. Szczególną specyfiką charakteryzuje się grupa nauczycieli najmłodszych, realizujących ścieżkę odkrywcy. Dokonującej się adaptacji do zawodu powinna towarzyszyć refleksja nauczyciela, czy akceptuje on szkołę jako miejsce pracy dla siebie. Prezentowana analiza implikuje, że interwencje w wypaleniu zawodowym powinny być zaplanowane w kategoriach specyficznej dymensji i jej uwarunkowań na życiowych ścieżkach odkrywcy, człowieka czynu, krytyka i myśliciela.
 
REFERENCJE (30)
1.
Bajcar B., Borkowska A., Czerw A., Gąsiorowska, A. (2011), Satysfakcja z pracy w zawodach z misją społeczną. Psychologiczne uwarunkowania, GWP Gdańsk.
 
2.
Czarnota-Bojarska J., Łada M., Ważność różnych aspektów pracy dla kobiet i mężczyzn o różnym jej stażu, „Nowiny Psychologiczne”, nr 1, 2004, s. 5–22.
 
3.
Farber B.A. (1991), Crisis In Education. Stress and Burnout In the American Teacher, Jossey Bass, San Fransisco.
 
4.
Golińska L., Świętochowski W., Temperamentalne i osobowościowe determinanty wypalenia zawodowego u nauczycieli, „Psychologia Wychowawcza”, nr 5, 1998, s. 385–398.
 
5.
Kirenko J., Zubrzycka-Maciąg T. (2011), Współczesny nauczyciel. Studium wypalenia zawodowego, Wyd. UMCS, Lublin.
 
6.
Kocór M. (2010 ), Szkoła i nauczyciel a syndrom wypalenia zawodowego, „Mitel”, Rzeszów.
 
7.
Mainiero L.A., Sullivan S.E., Kaleidoscopecarees: An alternate explanation for the opt-out revolution, „Academy of Management Executive”, nr 19(1), 2005, s. 106–123.
 
8.
Maslach Ch. (2000), Wypalenie – w perspektywie wielowymiarowej. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
 
9.
Maslach Ch., Jackson S. (1986), The Maslach Burnout Inventory 2 nd. edn. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
 
10.
Maslach Ch., Jackson S., Leiter M. (1996), The Maslach Burnout Inventory 3-rd. edn. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
 
11.
Maslach Ch., Leiter M.P. (2010), Pokonać wypalenie zawodowe. Sześć strategii poprawienia relacji z pracą, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
 
12.
Maslach Ch., Leiter M.P. (2011), Prawda o wypaleniu zawodowym. Co robić ze stresem w organizacji, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
 
13.
Minta J. (2012), Od aktora do autora. Wspieranie młodzieży w konstruowaniu własnej kariery, KOWEZiU, Warszawa.
 
14.
Nalaskowski A. (1997), Nauczyciele z prowincji u progu reformy edukacji, Wyd. Adam Marszłek, Toruń.
 
15.
Poraj G. (2009), Od pasji do frustracji. Modele psychologicznego funkcjonowania nauczycieli, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
 
16.
Pyżalski J. (2010), Skutki oddziaływania warunków pracy na polskich nauczycieli. W: J. Pyżalski, D. Merecz (red.), Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli. Pomiędzy wypaleniem zawodowy a zaangażowaniem, Impuls, Kraków, s. 31–46.
 
17.
Pyżalski J., Plichta P. (2007), Kwestionariusz Obciążeń Zawodowych Pedagoga (KOZP). Podręcznik, Wyd. UŁ, Łódź.
 
18.
Sekułowicz M. (2002), Wypalenie zawodowe nauczycieli pracujących z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Przyczyny – symptomy – zapobieganie – przezwyciężanie, Wyd. UW, Wrocław.
 
19.
Sekułowicz M. ( 2005), Nauczyciele szkolnictwa specjalnego wobec zagrożenia wypaleniem zawodowym: analiza przypadków, Wyd. Naukowe DSWE TWP, Wrocław.
 
20.
Sekułowicz M., Pracownicy domów pomocy społecznej wobec zagrożenia wypaleniem zawodowym, „Opuscula Sociologica”, nr 2(4), 2013, s. 65–81.
 
21.
Sęk H. (1996), Wypalenie zawodowe. Psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania, Zakład Wydawniczy K. Domke, Poznań.
 
22.
Sęk H. (2000), Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
 
23.
Terelak J.F., Izwantowska A., Adaptacja kwestionariusza Obszary Życia Zawodowego (Areas of Worklife Survey) Christiny Maslach i Michaela Leitera, „Studia Psychologica UKSW”, nr 9, 2009 s. 223–232.
 
24.
Tucholska S. (2009), Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Psychologiczna analiza zjawiska i jego osobowościowych uwarunkowań, KUL, Lublin.
 
25.
Zalewska A., Adaptacja kwestionariusza „Orientacja na Wartości Zawodowe” Seiferta i Bergmanna do warunków polskich, „Studia Psychologiczne”, t. 38, nr 1, 2000, s. 55–77.
 
26.
Zalewska A., „Arkusz Opisu Pracy” O. Neubergera i M. Allerbeck − adaptacja do warunków polskich, „Studia Psychologiczne”, t. 39, nr 1, 2001, s. 197–217.
 
27.
Zalewska A., Wiek, płeć i stanowisko pracy a zadowolenie z życia, „Psychologia Jakości Życia”, t. 8, nr 1, 2009, s. 1–20.
 
28.
Brouvers A., Tomic W. (2014), A longitudinal study of relationships between three burnout dimensions among secondary school teachers, sensoria.swinburne.edu.au/indeks.php/sensoria/article/downland/409/362 (data dostępu: 30.07.2015).
 
29.
Chirkowska-Smolak T. (2009), Organizacyjne czynniki wypalenia zawodowego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, rok LXXI, zeszyt 4, repozytorium.amu.edu.edu.pl/bistream/10593/4570/1/16_Teresa_Chirkowska_SmolakOrganizacyjne czynniki wypalenia zawodowego_257-272.pdf (data dostępu: 30.07. 2015).
 
30.
Mojsa-Kaja J., Golonka K., Marek T., Job burnout and engagement among teachers. Worklife areas and personality traits as predictors of relationships with work, „International Journal of Occupational Medicine and Environmental Heaalth”, nr (28)1, 2015, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26159952 (data dostępu: 30.07.2015).
 
Journals System - logo
Scroll to top