BOOK CHAPTER (31-57)
The role of the Supreme Court in ascertaining the validity of elections to the Sejm and Senate in Poland. Observations against the background of challenging the status of Supreme Court judges
More details
Hide details
KEYWORDS
ABSTRACT
The judiciary is one of the basic functions of the state. In Poland, it is based on Article 10 of the Constitution of the Republic of Poland, which stipulates the separation of powers. The essence of this separation of powers in a democratic state is not the isolation of authorities from one another, but their mutual cooperation and mutual inhibition. Therefore, the formulation of allegations against one of the authorities has tangible consequences for the other two, so when formulating these accusations, firstly, it is necessary to have evidence to support them, secondly, far-reaching consequences must be taken into account, and thirdly, it is necessary to maintain a kind of moderation which, instead of radicalising positions, will bring a consensus closer to resolving the various disputes. The perspective of the recent years of observation of the political scene, but also of the academic scene, shows that much more often in the indicated spaces there are criticisms and accusations than proposals for solving the problems affecting the contemporary judiciary, and this is all the more important because without the efficient functioning of the judiciary, the other two authorities remain ‘inoperative’. A tangible example of this was the 2023 Sejm and Senate elections. Criticism of Supreme Court judges appointed after 2017, and the negation of the functioning of the Chamber of Extraordinary Control and Public Affairs (however, this issue will only be outlined due to the framework of the study), have led to the fact that, in the opinion of those negating the status of the Supreme Court judges and the indicated Supreme Court Chamber, there was actually ‘no’ body appropriate to determine the validity of the elections, and let us recall that, according to the Constitution of the Republic of Poland, this body is exclusively the Supreme Court. Based on the above, the following statement will be devoted to showing the influence of the Supreme Court on the determination of the validity of elections in Poland and, in parallel, the dangers that are associated with the negation of the existence of judges and judicial bodies.
FUNDING
Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki II” pt. „Współczesny obraz społeczeństwa polskiego w nauce i debacie publicznej”
REFERENCES (37)
1.
J. Buczkowski, Istota i gwarancje wolnych wyborów Przemyśl 1998.
2.
Ł. Buczkowski, Stwierdzenie ważności wyborów parlamentarnych i prezydenckich na gruncie Kodeksu wyborczego, [in:] Kodeks wyborczy. Wstępna ocena, Warsaw 2011.
3.
B. Dauter, Ważność wyborów, [in:] Kodeks wyborczy, Warsaw 2014.
4.
J. Galster, Prawo wyborcze do Sejmu i Senatu RP oraz status prawny posłów i senatorów, [in:] Prawo konstytucyjne, ed. by Z. Witkowskiego.
5.
L. Garlicki, [in:] Komentarz KRP, Warsaw 1999, V. I, art. 101.
6.
K. Gołyński, Prawa wyborcze w praktyce, Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Raporty, ekspertyzy, opinie, Warsaw 1995.
7.
M. Jachimowicz, Przestępstwa z ustawy – Kodeks wyborczy, Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury 2012, no 1.
8.
M. Jarentowski, Zmiana systemu wyborczego do Senatu RP 2011, PSejm 2011, No. 4.
9.
A. Józefowicz, Regulacja prawna protestu przeciwko ważności referendum konstytucyjnego, PiP 1997, no 6.
10.
A. Józefowicz, Rola sądów w kontroli czynności wyborczych, PiP 2001, no. 9.
11.
A. Józefowicz, Zakres przedmiotowy protestu przeciwko ważności wyboru Prezydenta RP, PiP 2000, no 9.
13.
W. Kozielewicz, Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum w pozakodeksowym prawie karnym – wybrane zagadnienia, Prok i Pr. 2001, No 10.
14.
J. Kuciński, Demokracja przedstawicielska i bezpośrednia w III RP, Warsaw 2007.
15.
A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2006.
16.
R. Mojak, Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych 1989-1992, Warsaw 1994.
17.
J. Mordwiłko, Protesty wyborcze w świetle ordynacji wyborczej z 1993 r. do Sejmu oraz praktyka ich rozpoznawania, PiP 1995, no 1.
18.
B. Naleziński, Formy demokracji bezpośredniej, [in:] Prawo konstytucyjne, ed. by P. Sarneckiego, Warsaw 2004.
19.
M.A. Nowicki, przedwczesne zakończenie kadencji członka krajowej rady sądownictwa – obszerne omówienie wyroku europejskiego trybunału praw człowieka (i sekcja) w sprawie żurek v. polska, ‘Palestra’ 2022, no. 9.
20.
R. Piotrowski Konstytucyjne granice reformowania sądownictwa, Kwartalnik Krajowej Rady Sądownictwa 2017, no. 2.
21.
A. Rakowska, K. Skotnicki, Udział komisarzy wyborczych w rozpoznawaniu protestów wyborczych, Przegląd Wyborczy 2008, No 9-10.
22.
A. Rakowska, Postępowanie w sprawach z protestów wyborczych, PiP 2010, No. 3.
23.
J. Repel, Weryfikacja wyborów parlamentarnych w polskim prawie konstytucyjnym (Verification of parliamentary elections in Polish constitutional law), [in:] Przeobrażenia we współczesnym prawie konstytucyjnym (Transformations in contemporary constitutional law), ed. by K. Działocha, Wrocław 1995, p. 127; K. Gołyński, Prawa wyborcze w praktyce, Warsaw 1995.
24.
W. Senetra, Materialnoprawne przesłanki protestów wyborczych, [w:] Sąd Najwyższy ’93. Opracowania sędziów Sądu Najwyższego dotyczące interpretacji ustawy z 28.5.1993 r., Ordynacja wyborcza do Sejmu RP i ustawy z 10.5.1991 r. – Ordynacja wyborcza do Senatu RP w zakresie rozpoznawania protestów wyborczych i podejmowania uchwał w sprawie ważności wyborów, Warszawa 1993.
25.
K. Skotnicki, Problem konstytucyjności składu obecnej Krajowej Rady Sądownictwa w Polsce, Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica 2020, no. 93.
27.
M. Sobczak, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w sprawach wyborczych, Toruń 2011.
28.
R. A. Stefański, Przestępstwo korupcji wyborczej (250a KK), Prok. i Pr. 2004, No. 4.
29.
B. Stępień-Załucka, Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez Sąd Najwyższy w Polsce, Warsaw 2016.
30.
M. Szewczyk, Uwagi wprowadzające do Rozdziału XXXI KK z 1997 r.., [w:] Kodeks karny. Część szczegółowa, ed. by A. Zolla, Zakamycze 1999.
31.
B. Szmulik, Pozycja ustrojowa Sadu najwyższego w Polsce, Warsaw 2009.
32.
Z. Szonert, Sądowa kontrola procedur wyborczych, wyników wyborów i referendów, [in:] Demokratyczne prawo wyborcze Rzeczypospolitej Polskiej (1990-2000), Warsaw 2000.
33.
M. Szwed, Dopuszczalność ustawowego przerwania kadencji członków sędziowskich Krajowej Rady Sądownictwa w składzie wynikającym z ustawy z 8 grudnia 2017 r. w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Przegląd Prawa Konstytucyjnego’ 2023, no. 6 (76).
35.
S. Zabłocki, O rozpoznawaniu przedmiotu ochrony prawnokarnej przy przestępstwach przeciwko wyborom i referendum, stypizowanych w rozdziale XXXI Kodeksu karnego, [in:] Demokratyczne standardy prawa wyborczego Rzeczypospolitej Polskiej (teoria i praktyka), Warsaw 2005.
36.
R. Zych, Weryfikacja ważności wyborów na urząd Prezydenta RP, [in:] Wybory i pozycja ustrojowa Prezydenta w wybranych państwach świata.