KSIĄŻKA
Stereotypy, akceptacja
i niepełnosprawność
Więcej
Ukryj
1 |
Akademia Nauk Stosowanych WSGE im. A. De Gasperi w Józefowie |
Data publikacji
27-05-2024
Wydawca
Akademia Nauk Stosowanych WSGE im. A. De Gasperi w Józefowie
STRESZCZENIE
W pracy dydaktycznej, zarówno jako nauczyciel akademicki w Akademii Nauk Stosowanych WSGE im. A. De Gasperi w Józefowie, jak i pedagog specjalny w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 2 w Otwocku, autor analizował interakcje międzyludzkie, kładąc nacisk na relacje pomiędzy osobami zdrowymi a osobami z niepełnosprawnościami. To wzajemne oddziaływanie między ludźmi często determinowane było przez stereotypy i uprzedzenia. Osoby sprawnie fizycznie często zachowywały się inaczej w stosunku do osób z niepełnosprawnościami, co mogło być skutkiem ogólnie panujących postaw wobec osób z niepełnosprawnościami oraz z indywidualnych predyspozycji charakterologicznych.
Niniejsza monografia skupia się na analizie postaw studentów wobec osób z niepełnosprawnościami, biorąc pod uwagę ich cechy demograficzne i osobowościowe. Została zaprojektowana w celu zbadania, w jaki sposób te czynniki wpływają na zachowania i percepcję wobec osób z niepełnosprawnościami. Autor przedstawia terminologię związaną z tematem, rodzaje niepełnosprawności, a także społeczne podejście do tej kwestii. Ponadto ukazuje istotne zagadnienia społeczne, które mają wpływ na jakość życia tych osób oraz ich integrację w społeczeństwie. W ostatnich latach, pomimo wzrostu świadomości w powyższym temacie, nadal istnieje wiele barier i stereotypów. Podejmowany problem i badania miały na celu zrozumienie, w jaki sposób różne czynniki, takie jak: cechy osobowościowe, demograficzne oraz środowisko akademickie, wpływają na kształtowanie się tych postaw. Autor badał składniki relacji międzyludzkich, mechanizmy je kształtujące oraz czynniki wpływające na ich rozwój.
Podjęty temat identyfikuje kluczowe czynniki wpływające na postawy studentów wobec osób z niepełnosprawnościami. Stara się ocenić, czy i w jakim stopniu czynniki takie jak płeć, wiek, wykształcenie, czy doświadczenie życiowe korelują z negatywnymi bądź pozytywnymi postawami. Dąży również do zrozumienia, jak te postawy mogą wpłynąć na praktyki w środowisku edukacyjnym.
W ramach przygotowania do badań przeprowadzono dogłębny przegląd literatury przedmiotu. Analizowano prace dotyczące postaw wobec osób z niepełnosprawnościami, teorie postaw społecznych, jak również badania empiryczne skoncentrowane na środowisku akademickim. Literatura ta wskazuje na złożoność problemu i różnorodność czynników, które mogą wpływać na postawy wobec osób z niepełnosprawnościami. W kontekście niniejszej monografii szczególnie istotne są prace badawcze, które zostały wykorzystane jako kluczowe źródła i fundamenty teoretyczne. Te starannie dobrane źródła nie tylko wzbogaciły teoretyczne podstawy pracy, ale także umożliwiły dogłębne zrozumienie jej problematyki. Zasadnicze znaczenie dla struktury teoretycznej niniejszej monografii mają wybrane publikacje naukowe, które zasługują na szczególną uwagę: M. Böhner i M. Wänke Postawy i zmiana postaw, A. Bujnowska Uwarunkowania postaw studentów pedagogiki wobec osób niepełnosprawnych, A. Sękowski Osobowościowe uwarunkowania postaw wobec ludzi niepełnosprawnych. Te precyzyjnie selekcjonowane źródła dostarczają nie tylko kluczowych ram konceptualnych dla omawianego zagadnienia, ale stanowią również empiryczną podstawę, na której oparto głębokie analizy i syntezę przeprowadzoną w ramach bieżącej pracy badawczej.
INFORMACJE O RECENZOWANIU
Sprawdzono w systemie antyplagiatowym
Prof. dr hab. Sławomir Henryk Zaręba;
Dr Lilia Suchocka
REFERENCJE (85)
1.
American Psychological Association. (2007). Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
2.
Antonak, R. F. i Livneh, H. (1995). Direct and indirect methods to measure attitudes toward persons with disabilities, with an exegesis of the Error-Choice Test Method. Washington: Rehabilitation Psychology Association.
3.
Association, A. P. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. Washington.
4.
Böhner, G. i Wänke, M. (2004). Postawy i zmiana postaw. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
5.
Borzyszkowska, H. (1997). Izolacja społeczna rodzin mających dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
6.
Bujnowska, A. (2009). Uwarunkowania postaw studentów pedagogiki wobec osób niepełnosprawnych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
7.
Chmielik, J., Michałowicz, R., Michałowska-Mrożek, J. i Mrożek, K. (1997). Mózgowe porażenie dziecięce – wskazówki dla rodziców. Warszawa: PZWL.
8.
Cytowska, B. (2012). Trudne drogi adaptacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
9.
Czajkowska-Kisil, M. (2000). Język migowy jako przedmiot nauczania w szkole. [w] Audiofonologia, Tom XVI.
10.
Czechowski, J. i Wilmowska-Pietruszyńska, A. (2016). O potrzebie rehabilitacji kompleksowej. [w] Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, Tom XIX. Warszawa: PFRON.
11.
Czerwińska, K. (2009). Depresyjność młodzieży z niepełnosprawnością wzrokową – komunikat z badań. [w] C. Kosakowski, A. Krause i M. Wójcik (Red.), Relacje i doświadczenia społeczne osób z niepełnosprawnością. Dyskursy pedagogiki specjalnej. Toruń-Olsztyn: Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
12.
Czerwińska, K. (2010). Poczucie koherencji a poziom depresyjności u młodzieży z niepełnosprawnością wzrokową. [w] T. Żółkowska i I. Ramik-Mażewska (Red.), Wielowymiarowość edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością. Pedagogika specjalna – koncepcje i rzeczywistość. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński.
13.
Domagała-Zyśk, E. (2004). Definicja niepełnosprawności intelektualnej formą społecznego wsparcia. [w] Kwartalnik Pedagogiczno-Terapeutyczny, 3-4 (15-16), s. 34-42.
14.
Dycik, W. (2001). Pedagogika specjalna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
15.
Gałkowski, T. i Kossewska, A. (1989). Ekologiczne podejście do rehabilitacji dzieci z wadą słuchu. [w] Biuletyn Audiofonologii, I nr 1, s. 7-12.
16.
Gałkowski, T., Kiwerski, J. i Dziedzic, J. (Red.). (1986). Encyklopedyczny Słownik Rehabilitacji. Warszawa: Wydawnictwo PZWL.
17.
Gazdulska, M. (2008). Postawy społeczeństwa wobec osób z niepełnosprawnościami w ujęciu historycznym i współczesnym. [w] Seminare. Poszukiwania naukowe (Tom 25).
18.
Giełda, M. (2015). Pojęcie niepełnosprawności. [w] M. Giełda i R. Raszewska-Skałecka (Red.), Prawno-administracyjne aspekty sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce (s. 17-32). Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
19.
Gillberg, C. (1995). Clinical child neuropsychiatry. Cambridge: Cambridge University Press.
20.
Gąstoł, A. (2010). Model pracy z uczniem z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją. [w] Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (s. 97-131). Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.
21.
Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
22.
Gotówko, J. (2018). Społeczna odpowiedzialność biznesu w kontekście zatrudniania osób niepełnosprawnych. Journal of Modern Science, 36(1), 253-274.
https://doi.org/10.13166/jms/9....
23.
ICF. (2012). Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia. Warszawa: CSI OZ.
24.
Jakubas, A. (2017). Osoba z niepełnosprawnością jako twórczy uczestnik fandomu. Nowe znaczenie technologii sieciowej 2.0. [w] T. Graca i D. Łażewska (Red.), Edukacja humanistyczna w kontekście technicyzacji w XXI wieku. W poszukiwaniu pedagogicznej równowagi (s. 97-126). Józefów: Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi.
25.
Jankowska, M. (2015, 4/24). Osobowościowe i społeczno-kulturowe uwarunkowania postaw wobec niepełnosprawnych. [w] Wokół kultury, s. 202-227.
26.
Jastrzębski, J., Pasiak, M. (2013). Samoocena i poczucie alienacji jako predyktory jakości życia osób z niepełnosprawnością ruchową. Journal of Modern Science, 19(4), 81-105.
27.
Kanar, M. (2021). Postawy studentów wobec osób z niepełnosprawnością ruchową oraz osób z niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Ogrody Nauk i Sztuk.
28.
Kawczyńska-Butrym, Z. (1998). Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
29.
Kazanowski, Z. (2011). Przemiany pokoleniowe postaw wobec osób upośledzonych umysłowo. Lublin: Wydawnictwo Oświatowe FOSZE.
30.
Kirejczyk, K. (1981). Upośledzenie umysłowe. [w] Pedagogika. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
31.
Kirenko, J. (1998). Psychologiczne determinanty funkcjonowania seksualnego osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
32.
Kiwerski, J. (Red.). (2013). Słownik rehabilitacji. Warszawa: Wyższa Szkoła Rehabilitacji.
33.
Kokot, K. (2010). Determinanty samodzielności osób niepełnosprawnych ruchowo w latach 1945-2001 w Polsce na przykładzie Dolnego Śląska. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
34.
Komorowska, M. (2000). Sytuacja dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w społeczeństwie polskim. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
35.
Konarska, J. (2012). Rozwój i wychowanie rehabilitujące dziecka niewidzącego w okresie wczesnego i średniego dzieciństwa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
36.
Konstantares, M., Blackstock, E. B. i Webster, C. D. (1992). Autyzm. Warszawa: Krajowe Towarzystwo Autyzmu.
37.
Kostrzewski, J. (2006). Niepełnosprawność umysłowa: poglądy, metody diagnozy i wsparcia. [w] A. Czapiga, Psychologiczne wspomaganie rozwoju psychicznego dziecka. Teoria i badania. Wrocław: Wydawnictwo WTN.
38.
Kostrzewski, J. i Wald, I. (1981). Podstawowe wiadomości o upośledzeniu umysłowym. [w] K. Kirejczyk, Upośledzenie umysłowe – pedagogika. Warszawa.
39.
Kościeliska, M. (1984). Upośledzenie umysłowe, a rozwój społeczny. Badania uczniów szkół specjalnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
40.
Kruk-Lasocka, J. (2000). Autyzm czy zespół Aspergera? Wpływ rozbieżności diagnostycznych na oddziaływania terapeutyczne. [w] T. Gałkowski i J. Kossewska (Red.), Autyzm wyzwaniem naszych czasów (s. 24-33). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
41.
Kurcz, I. (2001). Zmiana stereotypów: jej mechanizm i granice. [w] M. Kofta i K. Jasińska-Kania (Red.), Stereotypy i uprzedzenia. Uwarunkowania psychologiczne i kulturowe (s. 3–43). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
42.
Larkowa, H. (1987). Człowiek niepełnosprawny: problemy psychologiczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
43.
Loska, M. i Myślińska, D. (2005). Uczeń z niepełnosprawnością ruchową w szkole ogólnodostępnej. Warszawa: MENiS.
44.
Luckasson, R. (1992). Mental Retardiation. Definition, Classification and Systems of Supports. 9-th Edition. Washington D.C.: American Association on Mental Retardation.
45.
Michałowicz, R. (2001). Mózgowe porażenie dziecięce. Warszawa: Wydawnictwo PZWL.
46.
Minczakiewicz, E. (1989). Z badań nad zaburzeniami mowy u dzieci upośledzonych umysłowo. [w] J. Speck (Red.), Niepełnosprawni w społeczeństwie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne.
47.
Nowa Encyklopedia Powszechna. (2004). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
48.
Nowak-Adamczyk, D., Perdeus-Białek, M. i Szczocarz, U. (2011). Wyrównywanie szans. Osoby niepełnosprawne na studiach przyrodniczych. Kraków: Materiały dla nauczycieli akademickich.
49.
Nowicka, A. (2005). Postrzeganie przez niepełnosprawnych studentów postaw wobec ich osoby koleżanek i kolegów z roku. [w] H. Ochoczenko i G. Miłkowska (Red.), Osoba niepełnosprawna w społeczności akademickiej (s. 225-240). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
50.
O’Connor, N. i Hermelin, B. (1988). Low intelligence and special abilities. Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 29 (4), 391–396.
51.
Ossowski, R. (1999). Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji. Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP.
52.
Ostrowska, A. i Sikorska, J. (1996). Syndrom niepełnosprawności w Polsce: bariery integracji. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
53.
Otrębski, W. (1999). System wsparcia aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Założenia, elementy, zasady organizacji. Lublin: Fundacja Między Nami.
54.
Otrębski, W. (2004). Strategie radzenia sobie z obciążeniem psychicznym w sytuacji pracy niepełnosprawnych mężczyzn zatrudnionych w ZPCH. [w] M. Kościelska i B. Aouila (Red.), Człowiek niepełnosprawny rodzina i praca (s. 203-220). Bydgoszcz: Wydawnictwo AB.
55.
Otrębski, W. i Rożnowski, B. (2008). Sytuacja osób z niepełnosprawnością na rynku pracy. Lublin: Instytut Rynku Pracy.
56.
Otrębski, W. i Wiącek, G. (2014). Przepis na rehabilitację. Metodologie oraz metody w badaniach i transdyscyplinarnej praktyce rehabilitacyjnej. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
57.
Otrębski, W., Piasecki, M., Rutkowska, E., Stępniak, M. i Śliwak, J. (2004). Coping strategies of people with disability as an indicator of their success in teleworking. [w] I. D. Karwat (Red.), Epidemiological analysis of selected medical and social problems connected with non-infectious diseases in Poland (s. 297-307). Lublin: Wydawnictwo Liber.
58.
Otrębski, W., Wiącek, G. i Mariańczyk, K. (2021). Diagnoza psychologiczna w procesie rehabilitacji kompleksowej osób z niepełnosprawnością. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
59.
Płaszewski, M. (2014). Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia: jej znaczenie dla praktyki opartej na danych naukowych. [w] E. Rutkowska i W. Otrębski (Red.), Aktywizacja osób z niepełnosprawnością – wybrane problemy psycho-społeczne (s. 302–329). Biała Podlaska: Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Wydział Wychowania Fizycznego i Sportu w Białej Podlaskiej.
60.
Pilecki, W. i Pilecka, A. (1996). Jak wspomagać psychospołeczny rozwój dzieci niepełnosprawnych somatycznie. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne.
61.
Pużyński, S. (Red.). (1993). Leksykon psychiatrii. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.
62.
Sadowska, S. (2005). Ku edukacji zorientowanej na zmianę społecznego obrazu osób niepełnosprawnych intelektualnie. Toruń: Wydawnictwo Akapit.
63.
Sadowska, D. (2014). Nie)pełno(s)prawny bohater dziecięcy w opowiadaniu Das war der Hirbel Petera Härtlinga i serii Rico, Oskar i... Andreasa Steinhöfla. Journal of Modern Science, 23(4), 25-41.
64.
Sękowski, A. (1991). Osobowościowe uwarunkowania postaw wobec ludzi niepełnosprawnych. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
65.
Sękowski, A. (1994). Psychospołeczne determinanty postaw wobec inwalidów. [w] M. Chodakowska (Red.), Człowiek niepełnosprawny. Problemy autorealizacji i społecznego funkcjonowania (s. 97-111). Lublin: Wydawnictwo Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
66.
Sękowski, A. i Witkowska, B. (2002). W kierunku typologii uwarunkowań postaw wobec osób niepełnosprawnych wobec osób niepełnosprawnych. [w] Roczniki Psychologiczne, 5, s. 129-144.
67.
Sękowski, T. (2001). Psychologiczne aspekty rehabilitacji zawodowej osób niewidomych zatrudnionych w warunkach pełnej i częściowej integracji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
68.
Sikorski, J., Majewicz, P. (2024). Pedagog specjalny w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach – nowe stanowisko specjalisty w polskim systemie edukacji w opinii nauczycieli. Journal of Modern Science, 55(1), 582-596.
https://doi.org/10.13166/jms/1....
69.
Skoczylas, E. (2013). Wspieranie rodzin dzieci z dysfunkcją wzroku. [w] B. Sidor-Piekarska (Red.), Kompetentne wspieranie osób z niepełnosprawnością. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
70.
Soborski, W. (1987). Postawy, ich badanie i kształtowanie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
71.
Szatmari, P. (1992). Asperger’s syndrome: Diagnosis, treatment and outcome. [w] Medline: Psych. Clinics of North America.
72.
Sztabiński, P. (1994). Niepełnoprawni jako specjalna kategoria w badaniach socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
73.
Świecarz, G. (2023). Rola bajkoterapii w procesie rewalidacji dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Journal of Modern Science, 52(3), 670-681.
https://doi.org/10.13166/jms/1....
74.
Tantam, D. (1996a, b). Czyjś niezależny umysł, cz. I i cz. II, [w] Dziecko Autystyczne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
75.
Trębicka-Postrzygacz, B. (2017). O niepełnosprawności w definicjach i regulacjach prawnych w perspektywie inkluzji społecznej. [w] Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy. Siedlce: Wydawnictwo Naukowe UPH.
76.
Urbańczak-Psuja, A. (2003). Integracja społeczna w rozwoju dzieci niewidomych i słabowidzących. Laski, 4/5.
77.
Walter, N. (2007). Nowe media dla niewidomych i słabowidzących. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
78.
Wilmowska-Pietruszyńska, A. i Bilski, D. (2013). Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia. [w] Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania (Tom 2 (7)). Warszawa: Polskie Towarzystwo Orzecznictwa Lekarskiego.
79.
Witkowski, T. (1997). Niepełnosprawność – terminologia pojęcia. [w] A. Juros i W. Otrębski (Red.), Integracja osób niepełnosprawnych w społeczności lokalnej. Lublin: Fundacja Środkowoeuropejskie.
80.
Wątorska, M. i Otrębski, W. (1994). Wokół Osób Niepełnosprawnych. Lublin: Wydawnictwo KPReh.
81.
Wojcieszke, B. (2003). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo naukowe Scholar.
82.
Wojciszke, B. (2011). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo naukowe Scholar.
83.
Woroniecka-Borowska, A. (2012). Pedagog specjalny – zbędny luksus czy niezbędny specjalista? [w] K. Dziurzyński (Red.), Dylematy współczesnej edukacji (s. 310-316). Józefów: Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi.
84.
Wyczesany, J. (2004). Pedagogika upośledzonych umysłowo. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
85.
Żuraw, H. (2008). Udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Warszawa: Żak.