ROZDZIAŁ KSIĄŻKI (11-26)
Spór o godność w kontekście praw człowieka
Więcej
Ukryj
1 |
Akademia Pomorska w Słupsku |
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Godność człowieka odgrywa kluczową rolę w dyskursie na temat praw człowieka.
Debata dotyczy takich zagadnień jak: czy koncepcja godności w kontekście
praw człowieka zakorzeniona jest w rzeczywistości, czy jest jedynie abstrakcją
pozbawioną sensu? Czy jest to korzystne, aby chronić godność wszystkich ludzi
w każdych okolicznościach w sensie absolutnym? Oznaczałoby to, że godność
ludzka jest postrzegana jako wartość najwyższa, którą należy przedkładać nad
wszelkie inne wartości. Można też przyjąć względną koncepcję godności ludzkiej,
zgodnie z którą jest ona równorzędną normą w zespole innych norm, które
można wartościować między sobą. Najważniejszym problemem jest rozróżnienie
między uniwersalnymi i szczególnymi aspektami ludzkiej godności. Niniejszy
artykuł bada pojęcie godności w kontekście praw człowieka. Podstawową użytą
w nim metodą badawczą jest analiza porównawcza, wykorzystano również elementy
case study. Jako alternatywę zastosowano metodę egzegezy tekstu prawnego
głównego nurtu koncepcji pochodnej opartej na koncepcji normatywnej.
Artykuł kończy się stwierdzeniem, że godność, pomimo powszechnego uznania,
często wydaje się bez znaczenia, treść tego słowa pozostaje niejasna, a jego użycie
bywa kontrowersyjne. Niemniej jednak można zauważyć, że godność stała się
swego rodzaju elementem konwergencji innego porządku prawnego i systemów
prawnych. Wszelkie przeszkody stojące przed integracją praw człowieka w ich
rozwoju mogą być bowiem zakorzenione w zaniedbaniu kultury normatywnego
i prawnego wymiaru praw człowieka. Godność jest rodzajem supranormy, pomostu
między pozytywizmem prawnym europejskich komparatorów a interpretacją
amerykańskiego funkcjonalizmu. Ludzka godność jest przestrzenią, która
jest wciąż niewyobrażalna i otwarta na twórczą dyskusję, wyznacza również kierunek
dalszych poszukiwań.
REFERENCJE (32)
1.
Benhabib, S. (2007). Ein anderer Universalismus Einheit und Vielfalt der Manschrechte, „Zeitschrift für Philosophie” nr 55(4), s. 501–519.
2.
Bosek, L. (2012). Gwarancje godności ludzkiej i ich wpływ na polskie prawo cywilne, „Zeitschrift fur Philosophie” nr 55, s. 501–519.
3.
Bieńkowska, D. (2017a). Godność jako kryterium w realizacji i ochronie praw człowieka. Zarys problematyki. W: J. Jaskiernia i K. Spryszak (red.), Nowe wyzwania i rozwiązania w powszechnym systemie ochrony praw człowieka, Warszawa: Adam Marszałek, s. 131–142.
4.
Bieńkowska, D. (2017). Medycyna Defensywna. Nadużycia medyczne w systemie prawnym Stanów Zjednoczonych Ameryki, Poznań: Silva Rerum.
5.
Bieńkowska, D. i Kozłowski, R. (2017). Nienaruszalność i niezbywalność godności jako fundament normatywnego porządku prawnego. W: D. Bieńkowska, I. Figurska i R. Kozłowski (red.), Spotkać Drugiego. Prawo – Etyka – Praktyka, Słupsk: Wydanictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, s. 12–26.
6.
Bieńkowska, D. i Kozłowski, R. (2018). Prawa Człowieka. Partykularyzm a uniwersalizm godności, Poznań: Silva Rerum.
7.
Brożek, B. (2010). Pojęcie osoby w dyskusjach bioetycznych. W: J. Stelmach, B. Brożek, M. Soniewicka i W. Załuski (red.), Paradoksy Bioetyki Prawniczej, Warszawa: Wolters Kluwer, s. 44–56.
8.
Carozza, P. (2013, VI). Human Rights, Human Dignity, and Human Experience. Understanding Human Dignity. Published to British Academy Scholarship.
http://britishacademy.universi... (dostęp: 17.07.2018).
9.
Complak, K. (2001). Słowo wstępne. W: idem, Godność człowieka jako kategoria prawa, (opracowania i materiały), Wrocław: Centrum Handlu i Poligrafii, s. 6–7.
10.
Feinberg, J. (1970). The Nature and Value of Rights, „Journal Value Inquiry”, nr 4(4), s. 243–252.
11.
Freeman, M. (2007). Prawa człowieka, Warszawa: Sic.
12.
Habermas, J. (2006). Pre-Political Foundations of the Democratic Constitutional State? W: J. Habermas J. i Ratzinger, J. (2007), Dialectics of Secularization. On reason and Religion, San Francisco: Ignatius Press, s. 19–24.
13.
Husserl, E. (1990). Idea fenomenologii. Pięć wykładów, Warszawa: PWN.
15.
Kant, I. (2018). Uzasadnienie metafizyki moralności, Komorów: Wydawnictwo Marek Derewiecki, Seria Biblioteka Europejska.
16.
Kozłowski, R. (2017). Godność jako logos życia, „Filozofia Chrześcijańska” nr 14, Poznań: UAM, s. 141–155.
17.
Kozłowski, R. (2018). Godność jako problem filozoficzny. W: D. Bieńkowska i R. Kozłowski, Partykularyzm a uniwersalizm godności w kontekście praw człowieka. Studia prawno-filozoficzne, Poznań: Silva Rerum, s. 65–80.
18.
Levinas, E. (2014). Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, Warszawa: PWN.
19.
Legrand, P. (1996). European Legal System Are Not Convergering, „International and Comperative Law Quaterly” nr 45, s. 52–81.
20.
Macklin, R. (2003). Dignity is a useless concept, „British Medical Journal” nr 327, s. 1419–1420.
21.
Monteskiusz (1957). O duchu praw, Warszawa: PWN.
22.
Nawrot, O. (2011). Ludzka biogneza z standardach bioetycznych Rady Europy, Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer business.
23.
Neuman, G. (2003). Human Rights and Constitutional Rights: Harmony and Dissonance, „Stanford Law Review” nr 55(5), s. 1863–1900.
24.
Nussbaum, M. (1997–1998). Capabilities and Human Rights, „Fordham Law Review” nr 6, s. 273–300.
25.
Picker, E. (2007). Godność człowieka a życie ludzkie, Warszwa: Oficyna Naukowa.
26.
Pinker, S. (2008). The Stupidity of Dignity. Pobrano z lokalizacji The New Republic. www.ub.edu/valors/Estilos%20UB/imatges/Documents/The%20stupidity%20of%20dignity.pdf (dostęp: 17.07.2018).
27.
Sadurski, W. (2003). Nietolerancja, paternalizm i uniwersalizm. W: J. Stelmach, Studia z filozofii prawa, t. 2, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 165–184.
28.
Sartre, J.P. (1998). Egzystencjalizm jest humanizmem, Warszawa: Muza, Seria Spectrum.
29.
Sławiński, J. (2011). Godność człowieka – Dignitas Hominis. Nauka – Etyka – Wiara, Poznań: Wydawnictwo W Drodze, s. 104–110.
30.
Wojtyła, K. (1969). Osoba i czyn, Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
31.
White, E. (2012, 30 III). There is no such thing as a right to human dignity: A reply to Conor O’Mahony. „International Journal of Constitutional Law” nr 20(2), s. 575–584.
32.
Wojciechowski, B. (2012). Prawa człowieka jako element polityki wzajemnego uznania i równości szans. W: O. Nawrot, A. Sykuna i J. Zajadło, Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych, Warszawa: C.H. Beck, s. 103–115.