ROZDZIAŁ KSIĄŻKI (286-312)
Rola pedagoga w post pandemicznej transformacji edukacji
Więcej
Ukryj
1 |
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie |
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Zachodzące od początku XXI wieku intensywne przemiany gospodarcze i społeczne, spowodowane między innymi transformacją cyfrową, przyczyniły się w znaczącym stopniu do zmian w postrzeganiu roli nauczyciela w procesie kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych. Zmiany te dotyczyły nie tylko stawianych nauczycielom zadań w zakresie stosowania nowoczesnych narzędzi informatycznych w dydaktyce szkolnej, ale też oczekiwań społecznych, co do funkcji nauczyciela jako wychowawcy i dydaktyka – doradcy. We współczesnym świecie oczekiwane zmiany postrzegania roli nauczyciela wywołane są wieloma czynnikami, ale za dominujące w świetle aktualnych badań społecznych wydają się te, które związane są głównie z dwuletnim już procesem nauczania w okresie pandemii Covid-19 oraz z intensywnym procesem przechodzenia do epoki Przemysłu 4.0. Powoduje to gwałtowne przyspieszenie we wdrożeniach systemów opartych na powszechnym i lawinowym zastosowaniu nowych rozwiązań edukacyjnych, w tym zdalnego nauczania. Wykorzystywane coraz powszechniej w elektronicznych formach dydaktyki szkolnej takie funkcjonalności, jak: elementy sztucznej inteligencji (AI), wirtualna (VR) i rozszerzona rzeczywistość (AR) oraz uczenie maszynowe (ML) skutkują zróżnicowaniem nie tylko sposobem przekazu, ale też intensywnością pozyskiwania olbrzymich zasobów wiedzy. Za tymi gwałtownymi procesami technologicznymi nie zawsze nadążają procesy ogólnospołeczne i mentalne, co może doprowadzić do rozwarstwienia ekonomicznego, ale głównie pogłębienia procesów niedostosowania i wykluczenia cyfrowego (eInclusion). Panaceum na tę sytuację wydaje się rozwój nowoczesnych form edukacji, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb zdalnego nauczania. Poruszana problematyka dotyczy zarówno wyników badań własnych autora na temat procesu cyfryzacji polskich szkół, jak też przeglądu literaturowego wyników badań instytucji krajowych i międzynarodowych oraz wykorzystuje niektóre wyniki badań, raporty i opracowania Parlamentu Europejskiego i Rady (UE), analizy dotyczące przyszłości miejsc pracy oraz wybrane opracowania krajowe, związane z wdrażaniem idei Europejskiego Zielonego Ładu. Prezentowana analiza jest wieloaspektowa i dotyczy zarówno wybranych najbardziej reprezentatywnych wyników badań nad wykorzystaniem nowoczesnych metod i narzędzi przekazu wiedzy w procesie dydaktycznym, jak też opisu zdiagnozowanych w ramach badań wielu zagrożeń. Dodatkowo zwrócono uwagę na aspekty wychowawcze związane z zagrożeniami dla środowiska naturalnego ( w tym podejmowanych działań na rzecz ograniczenia tzw. efektu cieplarnianego), a także przeciwdziałania „cyfrowemu wykluczeniu” części społeczeństw. Analiza dostępnych materiałów i wyników badań (pozyskana metodą infobrokeringu) wskazuje kierunki możliwych działań edukacyjnych, mających na celu przekonanie uczniów i studentów do zmiany osobistego nastawienia do odnawialnych źródeł energii (OZE) i paliw alternatywnych (np. eMobility) oraz na przejściową konieczność poniesienia wielu wyrzeczeń, aby wcielić w życie podstawowe zasady ochrony środowiska naturalnego, w tym klimatu. Omawiana tematyka zawiera elementy związane z rolą edukacji w przejściu społeczeństwa obywatelskiego na nowy etap cyfrowego rozwoju („Społeczeństwo 5.0”). jak też koniecznością dostosowania systemów oświatowych do wymogów epoki „Przemysłu 4.0”.