Zmiany w wymiarze społeczno-gospodarczym dokonujące się w Polsce na przestrzeni minionej dekady wpisane są w pasmo sukcesów, o czym wieszczą jednak w przeważającej większości ich promotorzy. Równolegle wskazywane są liczne porażki, do których należy zaliczyć zarówno pozorność i krótkotrwałość sukcesów, jak i istotnie nierównomierny rozwój kraju w układzie regionalnym. Ten przeciwny głos będący wynikiem empirycznych prac naukowych nader rzadko przebija się do głównego nurtu informacyjnego. By polityki rozwoju mogły być oparte na przesłankach intelektualnych, warunkiem koniecznym jest znajomość faktów determinujących procesy rozwojowe oraz ich konsekwencje. Werbalizm wpisany w politykę rozwoju UE zorientowany na kreowanie „europejskiej krainy dobrobytu” nader rzadko ma pokrycie w wymiernych korzyściach dla całej społeczności europejskiej Wspólnoty, a równolegle wyostrzają się nierówności społeczno-gospodarcze, w tym dotykające Polski. Postępującą dywergencję wewnętrzną kraju potwierdza analiza relacyjno-wskaźnikowa będąca głównym tłem zaprezentowanych rozważań teoretycznych.