Dzięki rozwojowi technik syntezy chemicznej możliwe stało się stosunkowo łatwe otrzymanie związków chemicznych o działaniu psychoaktywnym. Nowe substancje psychoaktywne znajdują często wykorzystanie w medycynie, niekiedy również w przemyśle spożywczym. Niemniej jednak potencjał, jaki wiąże się z szerokimi możliwościami modyfikacji związków chemicznych dostrzeżony został również przez branżę narkotykową. Podstawowym sposobem przeciwdziałania wskazanemu zjawisku jest systematyczne uzupełnianie listy substancji zakazanych według ustawodawstwa antynarkotykowego. Tego rodzaju działanie pozostawia ustawodawcę o krok w tył w stosunku do zmieniającej się rzeczywistości, co z kolei umożliwia funkcjonowanie w obrocie nowych substancji psychoaktywnych do czasu ich zbadania i umieszczenia na liście substancji zakazanych. Opisana sytuacja przyczyniła się do powstania rynku tzw. dopalaczy czyli substancji psychoaktywnych powstałych w znacznej mierze na bazie modyfikacji znanych narkotyków. Szeroki katalog wskazanych produktów ich nieznany skład oraz działanie na organizm ludzki uniemożliwia ich jednoznaczne zdefiniowanie. Obecność dopalaczy w legalnym obrocie stała się wyzwaniem dla organów zdrowia publicznego i organów ścigania w większości krajów Unii Europejskiej. W październiku 2010 roku wprowadzono w Polsce generalny zakaz wytwarzania i wprowadzania do obrotu „środków zastępczych”, które to określenie zostało użyte w odniesieniu do dopalaczy. Sklepy z dopalaczami zniknęły z ulic polskich miast. Czy jednak problem został definitywnie rozwiązany?